مقدمه:در حدود سه هزار سال پیش سه قوم آریایی پارت،ماد و پارس به سرزمینی کوهستانی که دارای چراگاه های فراوان و دشت های سرسبز و سرزمین های حاصلخیزی بود وارد شده و نام آن را سرزمین ایران به معنای سرزمین آریایی ها گذاشتند.از این زمان به بعد تاریخ بلوچستان و مردم بلوچ در ایران آغاز می شود اما نامی از بلوچ و بلوچستان تا سال ها بعد برده نمی شود.زیرا این قوم به نام ریشه ی خود یعنی قوم پارت مشهور بوده و در تاریخ با نام پارت از آن ها یاد می شود.البته قبل از این نه تنها در بلوچستان بلکه در کل ایران بومیانی وجود داشته اند که با تمدن بیگانه بوده و در برابر اتحاد و پیشرفته بودن تمدن آریاییان کاری از پیش نبرده و آنچنان در تاریخ این سرزمین محو گشته اند که شبیه به انقراض مردم سرخ پوست در برابر تهاجم اروپاییان می نماید.و اما مردم بلوچ در دو مرحله جداگانه به منظقه ای که اکنون بلوچستان نامیده می شود کوچ کرده اند.مرحله اول مقارن با ورود آریایی ها به ایران می باشد که یک دسته از قوم بلوچ در همان ابتدا به مناطق جلگه ای و حاصلخیز جنوب این سرزمین کوچ کردند و از آن زمان به بعد ما این منطقه را به عنوان بلوچستان می دانیم زیرا از این تاریخ به بعد قوم بلوچ در این ناحیه ساکن شده اند.هرآنچه که قبل از این دوره در مورد آثار و سنگ نبشته های مربوط به بلوچستان می بینیم و می شنویم مربوط به بومیانی است که پیش از آریایی ها در این سرزمین می زیسته اند و در داستان ها و افسانه های ما ایرانیان از آن ها به عنوان "دیو" یا "جنگلی" یاد می شود.مردم بلوچی که در این زمان یعنی همزمان با دوران ورود آریایی ها به ایران به منطقه ی جنوبی کوچ کرده اند مردم "مکران" می باشند که زبان پهلوی را نیز به لهجه ی اولیه سخن گفته و واژه ها و اصطلاحات گویش سرحدی قدیمی تر است.دسته ی دوم ازبلوچ بلوچ های سرحدی هستند که در منطقه ی شمالی ایران ساکن شده و"برزکوه" –کوه البرز-نشان سکونت پانصد و چند ساله ی این مردم در آن ناحیه می باشند.

مردم سرحد در یک تاریخ مشخص یعنی دوران حکومت انوشیروان ساسانی در پی یک قتل عام که بر مردم بلوچ توسط این پادشاه تحمیل شد به این منطقه تبعید شدند و بنابراین دوران تحول اولیه ی زبان پهلوی را پشت سر گذاشته و به زبان پهلوی میانه یا همان بلوچی سرحدی سخن می گویند.از این رو واژه ها و اصطلاحات آنان جدیدتر از واژه ها و اصطلاحات گویش مکرانی است.البته این تفاوت باعث جدا شدن این دو گویش از یکدیگر نشده و غیر از مردم بلوچ کس دیگری به طور محسوس آن را احساس نخواهد کرد و به عنوان یک زبان واحد با تفاوت لهجه ها نمود پیدا می کند.اتفاقات مهم تاریخی قوم بلوچ و بلوچستان را به اختصار میتوان اینگونه برشمرد.

1-لشکر کشی کیخسرو به چین و درگیری وی در راه بازگشت با مردم بلوچ که به تفصیل در شاهنامه ی فردوسی روایت می شود: هنگامی که کیخسرو به همراه لشکر خود عزم فتح چین را نمود به پادشاه مکران پیغام داد که خراج خود را بپردازد و راه را برای عبور او و سربازانش امن نماید.که البته با پاسخ تند بلوچ روبرو شده و اجازه گذر از مکران برای ورود به آبهای دریا که تنها مانع بین لشکر کیخسرو و چین بود را نیافت و پس از ورود به چین وپذیرایی سه ماهه ی خاقان چین از وی همراه با هدایا و کنیزکان چینی و نیروی کمکی سربازان چینی برای تلافی به مکران آمده و با دادن تلفات فراوان10هزار نفره مردم بلوچ را قتل عام کرد.رقمی که در تاریخ بیان شده شاید برابر با تعداد کل مردان جنگی بلوچستان در مکران آن زمان باشد.بنابراین این حادثه را می توان اولین رخداد بزرگ ظلم ستیزی و آزادی خواهی مردم بلوچ دانست.

2-حمله ی اسکندر به ایران: در کتب تاریخی آمده است که اسکندر پس از حمله به ایران برای فتح هندوستان عازم شد و در منطقه ی مکران با مهاجمانی با نیزه های بلند مواجه شده و تلفات سنگینی در برابر این مهاجمان و گرمای سوزنده مکران داد به حدی که هنگامی که فرمانده ی نیروی دریایی خود را که از دریا آمده بود با لباس های ژنده و پاره دید،گمان کرد که لشکر او به کلی از بین رفته است و پس از اطمینان از سلامت باقی مانده لشکر به سرعت منطقه ی بلوچستان را ترک نمود.

3-نبرد سرداران بلوچ با کراسوس سردار رومی: پس از سقوط هخامنشیان یا مادها،سلوکیان ایران را اشغال کردند.سرداران پارتی که اعقاب مردم بلوچستان سرحد کنونی می باشند متحد گشته و به فرماندهی "ارشک" به جنگ رومی ها رفته و آنها را تار ومار کردند و از این تاریخ به بعد حکومت ارشکانیان در ایران به مدت پانصدو بیست و پنج سال آغاز می شود.

۴-قتل عام مردم بلوچ شمالی توسط پارسها یا همان ساسانیان:در تاریخ علت سقوط  اشکانیان را دو چیز می دانند.اول بی کفایتی پادشاهان موخر از جمله آخرین پادشاهان ارشکانی یعنی اردوان پنجم.و دوم مسیحی شدن پارتها از جمله آخرین پادشاهشان.پس از قیام پارسها که یک قیام کاملا مذهبی بود و با شعار نجات دین زردتشت قوت گرفته و به انجام رسید مردم بلوچ یا همان قوم پارت و عده ای از کردها توسط موبدان زردتشتی تکفیر شدند و دستور قتل عام مسیحیان ایران صادر شد.بنابراین بلوچ ها به بلندی های برزکوه یا رشته کوه البرز پناه بردند و کردهای مسیحی به بلند های زاگرس.و تخریب تاریخی بزرگی در پی فرمان موبدان برای از بین بردن آثار کافران یا همان ارشکانیان رقم خورد.به همین دلیل هرگاه تاریخ ایران را بررسی میکنیم با یک خلا بزرگ تاریخی در دل تاریخ ایران و درست در زمان طولانی ترین دوره های تاریخی حکومت های آریایی یعنی دوران پانصدو بیست و پنج ساله ی ارشکانیان مواجه می گردیم.زیرا تمامی آثار و بناهای این دوره توسط  پارس ها و به دلیل تعصبات مذهبی تخریب شده است. از این رو حتی امروز نیز برای شروع تاریخ قوم بلوچ که همان قوم پارت می باشد با مشکل کمبود اسناد و مدارک تاریخی مواجه می شویم. به طوری که تنها مجسمه ای از سرداران پارت به جای مانده است نیز در این تخریب تاریخی یک دست خود را از دست داده است.به لحاظ تاریخی و هویتی این حادثه بزرگترین و بدترین حادثه تاریخ قوم بلوچ است. زیرا در این دوره هویت این قوم در میان تعصبات قومی و مذهبی از صفحه ی تاریخ ایران پاک شده ودر ادامه این کشتارها انوشیروان ساسانی پس از انتقامجویی مردم بلوچ اعم از سرحدی و مکرانی در حمله به پایتخت وی با لشکرکشی ای گسترده به رشته کوه البرز که پناهگاه مردم بلوچ بود پس از سه بار شکست به روایت شاهنامه با خدعه و فریب و حمله شبانه قتل عام بزرگی را بر این مردم ظلم ستیز تحمیل نمود.که این آغاز کوچ بلوچ های شمالی به منطقه ی سرحد است.و از این تاریخ به بعد پراکندگی قوم بلوچ در کل ایران جای خود را به تمرکز آن ها در این قسمت یعنی قسمت جنوب شرقی ایران-که بعدها و در دوران نادرشاه افشاربلوچستان نامیده شد-داد.

5-ورود اسلام به ایران:در این دوران مردم بلوچ نقش بسیار مهمی را در صحنه ی نظامی و دینی ایران ایفا کردند.چنانکه یکی از مهم ترین شهرهای ایران یعنی شوش توسط سپاهیان "حضرت سیاه سوار"که از تابعین می باشد برای مسلمین فتح شد."سیاه سوار" که از دلیرترین سرداران جنگی ایران بود در زندان پادشاه ساسانی اسیر بود که پادشاه او را فراخواند و به جنگ مهاجمین عرب یعنی اصحاب گرانقدر حضرت رسول الله(ص)فرستاد.سیاه سوار همراه با لشکری که اکثر آن را مردم بلوچ تشکیل می دانند در مقابل سپاه اسلام به فرماندهی حضرت "ابوموسی اشعری" صف آرایی کرد.اما به دلیل ظلم وستم های فراوان ساسانیان به مردم بلوچ و فطرت خداجو و یکتا پرست مردم بلوچ ایشان پس از شنیدن پیام عدالت خواهی و یکتاپرستی مسلمانان به دین اسلام مشرف شده و شمشیر خود را به روی ظالمان حکومت وقت ایران یعنی ساسانیان برگرداندند و چند نقطه ی مهم  از جمله شهر شوش را به نفع مسلمین فتح کردند.اما پس از شهادت "حضرت امام حسین" به دست عمال یزید آن دسته از بلوچ هایی که در شام ساکن بودند به نشانه ی اعتراض و با حالت قهر شام را ترک کرده و به بلوچستان بازگشتند.

6-حمله مغول: یکی از بدترین حوادثی که در طول تاریخ برای کل مسلمانان و ار جمله مردم بلوچ پیش آمده ماجرای تاخت و تاز مغولان به خاک اسلام و از جمله ایران و بلوچستان بود.البته لشکر چنگیز در بلوچستان با مشکل جدی روبرو شد و به علت نا آشنایی با جنگ چریکی که توسط بلوچ ها انجام می شد به طور شگفت انگیزی شکست خورده و تارو مار شدند.نزدیک بود که چنگیز راه لشکر خود را از بلوچستان کج کند، یکی از پیرمردهای بلوچ نزد آنان رفته و پیشنهاد کرد که کاروانی از غذاهای مسموم را بر راه مبارزان بلوچ قرار دهد تا با حمله به آن و استفاده ازغذاها مسموم شوند و این نقشه با موفقیت انجام شد و مبارزان خسته بلوچ که آذوقه شان تمام شده بود کاروان را بدست آورده و پس از استفاده از غذاهای مسموم مورد حمله مغول ها قرار گرفته و برخی از پیش مسموم شده و برخی دیگر کشته شدند.

7-تشکیل حکومت مستقل بلوچستان به مدت 50سال پس از وفات نادر شاه افشار:مهم ترین اتفاق در صحنه ی سیاسی بلوچستان پس از فوت نادر شاه افشار و با روی کارآمدن حکومت های محلی بود.دراین دوران در جای جای ایران حکومت های محلی بوجود آمدند که از جمله سردادان نادر که ادعای استقلال کردند کریم خان زند در شیراز،احمد خان ابدالی در افغانستان و نصیر خان نوری در بلوچستان بودند.در ابتدا احمد خان ابدالی مدعی بلوچستان افغانستان برای کشور افغانستان شد اما در پی درگیرد وی با نصیرخان و جنگی بی نتیجه قندهار مرز بین بلوچستان و افغانستان شد.پس از آن مقارن با دوران حکومت زند برسایر نقاط ایران،یک حکومت مستقل و قدرتمند به سرکردگی نصیرخان نوری در بلوچستان به وجود آمد.در این دوران راه ها امن شد و کشاورزی و تجارت توسعه یافت و آنچنان شکوفایی اقتصادی در منطقه به وجود آمد که از آن به عنوان دوران طلایی بلوچستان یاد می کنند.این بود مهم ترین حوادث تاریخی قوم بلوچ که در تاریخ ردی از آن برجای مانده است.

ت

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: